Wnętrza rustykalne

Rustykalizm według słownika języka polskiego to zamiłowanie do życia wiejskiego; we wnętrzach dotyczy przestrzeni czystych, bezpretensjonalnych i prostych w formie z czytelną funkcją, mających cechy wiejskie.

Wnętrza rustykalne

Zatem elementy wnętrza, które w naturalny sposób towarzyszą takiemu stylowi, są związane z naturą i rękodziełem, widocznym zarówno w obróbce drewna, jak i w ręcznym formowaniu okładzin ściennych, podłogowych, jak również w kolorystyce związanej z uzyskiwaniem naturalnych barwników. W stylu rustykalnym zdobnictwo jest dopuszczalne, ale jedynie w drobnych elementach i detalach wystroju. Elementy wnętrza powinny być wykonane przy użyciu prostych narzędzi i technologii opartych na pracy rąk człowieka, współcześnie elementy rustykalne zazwyczaj są sztucznie postarzane.

Styl rustykalny

Styl rustykalny to konsekwentne stosowanie charakterystycznych elementów wnętrza – aby uzyskać dobry efekt, należy je stosować z umiarem we wszystkich pomieszczeniach. Na pewno sprawdzi się minimalny wystrój podkreślający naturalne piękno drewna oraz detali wykonanych, formowanych i obrabianych z naturalnych materiałów budowlanych. Styl rustykalny można uzyskać poprzez tradycyjny sposób budowy domów, gdzie widoczne, drewniane słupy i belki, rozrzeźbiające przestrzeń, stanowią doskonałą dekorację wnętrza. Taki styl idealnie odnajduje się we wnętrzach mających bezpośredni kontakt z naturą, w dużych przestrzeniach domów w stylu dworkowym, często wyposażonych w antresole, gdzie centralnym punktem salonu jest kominek, a nie telewizor. W dobrze skomponowanym wnętrzu rustykalnym nowoczesne elementy RTV są ukryte i nie stanowią wartości dla wnętrza.

Kominek

Kominek w tradycyjnych wiejskich domach służył do oświetlania i ogrzewania całej przestrzeni, stąd jego centralne położenie i skupienie uwagi na tym elemencie wyposażenia. Kominki są pokryte jedynie gładzonym tynkiem lub obłożone naturalnie łamanym albo łupanym kamieniem, który może pojawić się również w elementach podłogi przed kominkiem.

Podłoga

Podłoga w stylu rustykalnym w czytelny sposób określa funkcję, a wykonana jest z kafli ceramicznych i desek ułożonych na legarach z widoczną fazą na krawędziach. Deska podłogowa najczęściej jest olejowana, czasem podbarwiona naturalną bejcą, w tradycyjnym użytkowaniu nabiera wyrazistości przez lata. Współcześnie deski podłogowe bywają sztucznie postarzane, aby efekt był widoczny zaraz po ułożeniu. Równie ważnym elementem wnętrz rustykalnego domu są pełne, nie ażurowe schody, wyeksponowane na przestrzeń otwartą salonu lub hol -wykonane z drewna harmonizują z belkami stropowymi.

W stylu rustykalnym elementy zdobnicze to wytwór rzemiosła ludowego, pojawiają się w prostych formach i dużych elementach kutych balustrad i zasłonach paleniska kominkowego oraz w drobnych elementach codziennego użytku, takich jak serwety czy muślinowe zasłonki okienne – określane potocznie mianem zazdrostek. Elementy stalowe mogą również być wykonane ze stali nierdzewnej nadając wnętrzu elegancji – powinny być jednak patynowane, dzięki czemu uzyskają szlachetny wyraz. Dopełnieniem tego stylu projektowania wnętrz są tradycyjne skrzynie, komody i kredensy wykonane w prostej i czystej formie, gdzie w witrynach i serwantkach można wyeksponować dekoracyjne szkło, starą porcelanę i srebra rodowe. W meblach dopuszczalne są niewielki zaokrąglenia i obłości, powierzchnia matowa lub z lekkim połyskiem.

Stereotypowo styl rustykalny kojarzy się z dużą ilością niepotrzebnych elementów i detali zaśmiecających wnętrze. Są wśród nich stare lampy naftowe, kołowrotki, żelazka z duszą, czy inne elementy wyposażenia historycznej wiejskiej chaty. Powszechna przesada w nagromadzeniu bibelotów stanowi genezę negatywnych opinii na temat tego nurtu, choć wiele jego elementów jest współcześnie łączonych z nowoczesną architekturą wnętrza. Wyjątkowy klimat wnętrza rustykalnego możemy dopełnić niewielkimi dekoracyjnymi figurkami, zegarem na komodzie lub z kukułką na ścianie, malarstwem przedstawiającym sceny rodzajowe z życia wsi oraz roślinnością w ceramicznych lub drewnianych donicach. Doskonałymi dodatkami podkreślającymi sielski charakter wnętrza są wyroby z wikliny, suszone kwiaty, lniane obrusy i makatki, na podłogach niewielkie, ręcznie tkane chodniki lub skóry zwierząt.

Ściany

Ściany w domu zaprojektowanym w stylu rustykalnym powinny być jasne w ciepłych kolorach, doskonale sprawdza się biel tworząca kontrast z meblami i drewnianymi elementami konstrukcji domu. Mocne nasycone kolory są we wnętrzu domu rustykalnego stosowane intuicyjnie, w przestrzeniach gdzie ich oddziaływanie w naturalny sposób motywuje do określonych czynności: w jadalni czerwienie i burgundy pobudzające apetyt, w kuchni żółcie i pomarańcze, w gabinetach zieleń sprzyjająca wyciszeniu i pracy. Współcześnie w realizacjach łączymy we wnętrzu również fiolety, błękity i czekoladowe brązy.

Kuchnia

Charakterystyczną częścią domu w stylu rustykalnym jest kuchnia, która powinna harmonizować z wyposażeniem całego domu. Zabudowa kuchenna oparta jest na elementach wykonanych z cegły lub kamienia, podpierających kamienny lub drewniany blat i obudowujących piec, pozostawionych w naturalnym materiale i kolorze lub pokrytych elementami ceramicznymi. Powstałe wnęki są wypełnione półkami, a od przodu zamknięte frontem z wyfrezowana płycizną. Idealnie się sprawdzą meble w jednakowej stylistyce, kolorystyka drewna naturalna i ciepła. Centrum tradycyjnej kuchni to płyta grzewcza, nad którą znajduje się okap wykonany z blachy miedzianej lub ze zwykłej czarnej stali – w tym przypadku dekoracyjnie obudowany tynkiem z obramowaniem z drewna, co nadaje okapom charakterystyczny wygląd. W nawiązaniu do materiału okapu rustykalną kuchnię można wzbogacić w relingi zamocowane przy blacie oraz na ścianie nad blatem. Reling ułatwia zawieszenie dodatkowych, podręcznych akcesoriów kuchennych oraz zapewnia ochronę osobie wykonującej prace kuchenne przy blacie przed barwiącymi ubranie artykułami spożywczymi.

Styl rustykalny ma wielu ukrytych zwolenników, w projektowaniu wnętrz często traktowany jest jako łatwe i bezproblemowe zadanie projektowe, jednak uzyskanie doskonałego, spójnego efektu nie jest łatwe. Wnętrza rustykalne nie oznaczają przypadkowego połączenia różnorodnych, często nie pasujących do siebie elementów o tradycyjnej formie i naturalnym pochodzeniu. Konsekwencja i celowość powinna być obecna w każdym działaniu projektowym, wówczas zastosowanie elementów stylu rustykalnego może przynieść zaskakująco dobre efekty. Współczesna architektura wnętrz czerpie z nurtu rustykalnego, zapożyczając rozwiązania, w których surowość powierzchni połączona z wysoko przetworzonymi tworzywami pozwala na podkreślenie i wyeksponowanie właściwości wykorzystanych materiałów. Elementy rustykalne doskonale komponują się w nowoczesnych przestrzeniach; przykładem jest dębowa bielona podłoga lub okładzina ściany wykonana z łupka lub innych, nieregularnych płyt kamiennych – które to materiały często łączone są ze szkłem i stalą. Zaletą stylu rustykalnego jest ponadczasowość – w przeciwieństwie do wielu nowoczesnych rozwiązań, takie wnętrze nabiera wizualnej szlachetności w miarę upływu czasu.

Jacek Niezgoda